Waar gaan we naartoe met deze economische storm? Storm op de energiemarkt, geldmarkt, rentemarkt, beurzen; de hele samenleving is fors in beweging. Op het hoofdkantoor van ING in Amsterdam is Bob Homan eindverantwoordelijk voor het beleggingsbeleid van ING; bij uitstek iemand die vanuit professioneel oogpunt de hele dag naar het nieuws kijkt en dat analyseert. Waar gaat het naartoe, Bob?
Bob Homan (54) bekent al aan het begin van het gesprek dat bij geen idee heeft van de stand van zaken wat betreft zijn ING-pensioen. “Ik maak de envelop met het UPO soms niet eens open. Maar ik denk dat ik het wel redelijk heb geregeld. Maar ach, het duurt nog een hele poos.” Maar hoe het met het grote geld van de bank en ver daarbuiten gaat, weet hij des te beter. Tientallen miljarden euro’s heeft de bank belegd, dan móet je als organisatie iemand hebben die een (scherp) oogje in het zeil van de markten houdt. “Het boeit me om te zien of wij het beter doen dan de financiële markten. Zijn we slimmer dan de rest? Inderdaad, een beetje competitief ben ik wel." Wat staat ons te wachten? "Laat ik eerst eens proberen te benoemen waar we nu staan. Vaak denken we middenin een crisis dat we er nooit meer uit komen. Het zelfherstellende vermogen van de economieën wordt vaak ten onrechte onderschat. We kijken dan naar de rente, de inflatie, de lonen, de kapitaalmarkt en de economische ontwikkelingen." En daarvan word je niet vrolijk... "Ik kijk er neutraal naar en heb de indruk dat het op termijn wel mee gaat vallen." De inflatie is nu ruim 17 procent! "Dat heeft verschillende oorzaken. Natuurlijk de vele extra euro's die de ECB in omloop heeft gebracht. Maar dat effect verdwijnt nu deze opkoopprogramma's van de ECB aflopen. De hogere energiekosten - een andere veroorzaker van die hoge inflatie - lopen alweer wat terug en de verwachtingen zijn dat deze over een jaar weliswaar hoger blijven dan in 2019, maar toch veel lager dan nu." En de rente? "Ik kijk liever naar het verschil tussen inflatie en de rente. De reële rente - de 10-jaars rente is nu ca 2 procent - minus de inflatie - nu ca 17 procent - is dus fors negatief. Dat is een tijdelijke situatie die zichzelf in de tijd corrigeert. De kerninflatie, ofwel de prijzen van de grondstoffen, zal wel hoger blijven, maar het aandeel van de energiekosten zal snel afnemen, waardoor het verschil tussen inflatie en kapitaalmarktrente vermindert. Nu is er een grote schok door de combinatie van factoren, maar deze situatie is niet blijvend. al kan de kerninflatie, de prijzen dus, nog wel wat stijgen." Zullen de lonen omhoog gaan? "Ik denk dat die loon-prijsspiraal wel mee zal vallen. Pensioenen – helaas voor gepensioneerden – compenseren niet voldoende voor de huidige inflatie, een enkele werkgever daargelaten. Let maar op: na januari 2023 gaat de inflatie afnemen, de prijzen van de huizen zakken nu al en ook de prijzen van bijvoorbeeld tweedehands auto's nemen af. De schaarste lijkt uit de markt te vertrekken. De VS creëert al een kleine recessie, het verschil tussen vraag en aanbod, bedraagt volgens de Amerikaanse centrale bank ongeveer 2 procent. Alles komt meer in balans."
Bob Homan, beleggingsverantwoordelijke van ING: "Nu is er een grote schok door de combinatie van factoren, maar deze situatie is niet blijvend."
De overheid subsidieert zich al jaren arm ... "We zitten in een compensatie-economie. Als groepen het zwaar hebben, eerst banken, toen bedrijven in de coronatijd en nu burgers in de energiecrisis, compenseert de overheid hen. We glijden langzaam naar een basisinkomen, lijkt het. Maar zover komt het voorlopig niet, omdat er dan wel inkomen tegenover moet staan en dat is nog niet in beeld." Zie je positieve aspecten aan de crisissen? "Beslist! De energietransitie gaat nu sneller dan we ons ooit hadden kunnen voorstellen. Iedereen is bezig met verduurzamen, zonnepanelen, isolatie et cetera. Daarnaast zorgt de compensatie-economie voor wat nivellering van de inkomens en vermogens wat weer voor meer eenheid en solidariteit zorgt." Klinkt links.. "Klopt, wij beleggers kijken neutraal naar de geldstromen. Als je 1 euro aan de laagste groep in de samenleving geeft, komt die snel weer in de winsten van bedrijven en zo in de economie terecht. Als je die euro aan de hoogste inkomens geeft, gaat die op een spaarrekening en is het effect minder. De PvdA en de financiële markten zitten op dit punt vaak op één lijn.” Is er goed nieuws voor de beleggingen van gepensioneerden? “We zitten in het Westen nu met een extreme inflatie. Je kan met beleggen zo'n inflatie nooit bijhouden. Maar we hebben in ons land wel een van de beste regelingen voor gepensioneerden ter wereld, bedenk dat wel. Zelfs in onze buurlanden is het echt veel minder goed geregeld. En door de solidariteit en collectiviteit in ons pensioensysteem spreiden we risico's. Door de inflatiecorrectie stijgt de AOW nu gelukkig nu wel mee met de lonen." Welke overwegingen geef je mee aan beleggers nu? "Eén: Voor obligatiebeleggers – tot voor kort met rentes van een half procent – zie ik meer perspectieven. Er wordt alweer 2,5 procent geboden op Nederlandse staatsleningen en dat dempt toch wat inflatiepijn. Twee: de koersen van aandelen vallen terug en aandelen zijn dus goedkoper, terwijl de winsten hoog blijven. Winst-rendement verhouding stijgt zo van 5 naar 7 procent. Drie: pensioenbeleggers, zoals PFI en ING zijn wereldwijde beleggers. Ca 60 procent is nu Amerikaans. De pijn van de crisissen is daardoor beter gespreid. Vier: aandelen zijn niet speculatief als er waarde van reële bedrijven onder ligt. Die waarde kan wel eens fluctueren, maar op den duur blijft er waarde." Waar staan we over een jaar? "Even met de natte vinger. De inflatie daalt naar 3 à 5 procent. We worden voorzichtiger met energie, en de nieuwe en efficiëntere gasstromen zorgen dan voor lagere prijzen, maar nog wel hoger dan we gewend waren. De korte rente en 10-jaarsrente gaan naar ongeveer 2 procent. De lagere lonen gaan omhoog als een recessie uitblijft. De midden- en hogere inkomen blijven gelijk." Tot slot: Heb je nog een leuk 'weetje'? "In het kader van de duurzaamheid of sustainability belegt ING onder andere niet in wapens. Er is gekeken naar het verschil in rendement van wie daarin wel en niet belegt. Wat blijkt? De beleggers die ook in wapens belegden hebben nu gemiddeld een rendement dat 1,5% hoger is. In de jaren toen er nog een oorlog was in Europe, was dit andersom. Op lange termijn kost duurzaam beleggen dus op zijn minst geen rendement." (Ewald Wagenaar)