Het begin van het archief: de vroege geschiedenis van het Bedrijfshistorisch Archief.
Voor deze bijdrage duiken we in de geschiedenis van het Bedrijfshistorisch Archief (BHA) van ING zelf; hoe komen we eigenlijk aan onze collecties? Het personeelsblad Informeel en de publicatie ‘Archiefschatten uit de historische collectie van ING’ geven meer inzicht over de ontstaansgeschiedenis.
De rechtsvoorgangers van ING hadden altijd al archiefafdelingen die de documenten van het hele bedrijf beheerden. De archiefmedewerkers van de rechtsvoorgangers hadden vaak oog voor bijzondere archiefstukken, en bewaarden hierdoor stukken die anders wellicht vernietigd zouden zijn, zoals fotoalbums, gevelplaten en andere objecten.
Geleidelijk aan werd de bewustwording van het belang van bedrijfsgeschiedenis groter. Aan het einde van de jaren ’80 ontstonden bij diverse rechtsvoorgangers van ING aparte historische afdelingen, soms ‘museum’ of ‘historisch archief’ genoemd. Materiaal werd onder meer gekregen via oproepen in personeelsbladen en vaak kwam er ook materiaal boven water bij fusies, reorganisaties of verhuizingen.
Tentoonstellingsruimte
In de Informeel van april 1983 wordt Kees de Ridder, adviseur voor de PCGD geïnterviewd, die uit liefhebberij de historie van de bank bijhield. Het artikel opent puntig: “Laten we maar eerlijk zijn. Het kan de meesten van ons geen zier schelen of we pakweg 23 jaar geleden die of die machine in huis haalden.” Gelukkig maar, vervolgt het artikel, dat dhr. de Ridder en zijn collega Piet Boers wel affiniteit hadden met de historie van de bank. In het artikel wordt ook Karl van Beek genoemd, die destijds bezig was met de opzet van een museumruimte. In 1986 was de vaste tentoonstellingsruimte in het ‘Kruisgebouw’ aan de Velperweg in Arnhem een feit, beheerd door de heer van Beek die intussen benoemd was als bedrijfsarchivaris.
Na de fusie van Postbank en NMB in 1989 gingen ook de archiefafdelingen van deze concerns samen. Toen in 1991 de ING Groep ontstond na de fusie met NN, kwam daar nog de NN historisch archiefafdeling bij. Na de afsplitsing tussen NN en ING Bank gingen die archieven weer uit elkaar.
In 1986 was de vaste tentoonstellingsruimte in het ‘Kruisgebouw’ aan de Velperweg in Arnhem een feit.
ExcitING
Naast een archief is er ook een uitgebreide objectencollectie, variërend van merchandise en spaarpotten, tot technische apparatuur. De werkgroep ExcitING (Exposeren en Collectioneren IT Erfgoed ING) heeft een grote impuls gegeven aan de collectie computers en andere technische apparatuur.
De werkgroep is eind jaren ‘90 gestart door voormalig Postbankchef Computercentrum Arnhem Arie de Bruin samen met een aantal collega’s. Ze verzamelden onder meer niet meer in gebruik zijnde computers, machines en apparaten van ING en voorgangers en gaven rondleidingen. De collectie zelf valt sinds 2004 onder verantwoordelijkheid van het BHA. In de collectie bevinden zich unieke apparaten zoals de IBM 1401 computer. Ook de CODAL, speciaal ontwikkeld voor het herkennen van handschrift, heeft een prominente plek in de collectie.
Alles op 1 plek
In 2016 verhuisde de ExcitING-collectie van Arnhem naar de Jan van Galenstraat in Amsterdam. De overige archiefcollectie bevond zich toen op verschillende ING-locaties in Amsterdam. In 2020 verhuisden alle collectieonderdelen naar de huidige locatie aan de Lemelerbergweg in Amsterdam, hiermee zijn voor het eerst alle collecties allemaal bijeen in een modern energiezuinig depot. Naast die fysieke collecties wordt nu ook hard gewerkt aan de opzet van een digitaal archief, zodat de lange termijnhistorie van de bank ook op dat gebied bewaard wordt.
(Eva Vreeburg, archivaris Bedrijfshistorisch Archief ING, eva.vreeburg@ing.com)
