Van 7 februari tot 20 mei heb ik stage gelopen bij het Historisch Bedrijfsarchief van de ING. Als onderdeel van deze stage heb ik onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van huisstijlen van de ING en haar rechtsvoorgangers door de jaren heen. Een huisstijl bestaat uit beeldkenmerken waaraan een bepaald bedrijf herkend kan worden zoals kleur, logo en tekst. In dit artikel deel ik mijn bevindingen over het gebruik van de ING-leeuw als logo op affiches.
De leeuw werd voor het eerst gebruikt door de Rijkspostspaarbank en wordt nu nog gebruikt als logo van de ING. De Rijkspostspaarbank gebruikte het rijkswapen met twee heraldische leeuwen al vanaf de oprichting in 1881. Maar bijna alle affiches van vóór 1900 zijn typografisch, waarbij tekstuele inhoud belangrijker is dan voorstelling. Afbeelding 1 is een van de eerste grafische affiches van de RPS in de collectie, uit 1942. Het beeldkenmerk van de twee heraldische leeuwen met schild, dat mede aangeeft dat de RPS een rijksinstelling is, wordt als een soort logo gebruikt, maar is nog niet gestandaardiseerd en verandert per affiche.
Styling van het logo van de RPS gebeurt geleidelijk en in 1950, in een affiche over bedrijfssparen, is voor het eerst de vorm van de twee leeuwen te zien die tot het einde van de RPS wordt gebruikt. Hiermee gaat de RPS mee in de trend die rond 1960 opkomt in Nederland om een vast logo te gebruiken waaraan klanten een bedrijf kunnen herkennen.
1942. Affiche RPS. Twee heraldische leeuwen met een schild geven aan dat de RPS een rijksinstelling is.
1950. In de linker onderhoek het gestileerde rijkswapen met de twee leeuwen dat de RPS als logo voerde, met uitsnede ervan.
In 1977 vormt de RPS samen met de Postcheque-en Girodienst de Postgiro-RPS, die een zittende leeuw als logo gebruikt. Deze leeuw verandert nog wel eens van uiterlijk en afhankelijk van het affiche is hij soms helemaal niet aanwezig. De Postbank, die in 1986 door de Postgiro-RPS wordt opgericht, is veel consequenter in het toepassen van het logo, een liggende leeuw. Dit nieuwe logo en de bijbehorende huisstijl, ontworpen door B.J.L. Huizer en E.R.R. de Vries, was al vanaf de jaren zeventig in voorbereiding. Rond de oprichting van de Postbank is het begrip huisstijl welbekend in Nederland en de Postbank maakt ook meer gebruik van hun logo en bijbehorende huisstijl dan de Postgiro-RPS. Onderstaande afbeelding komt uit de naamwijzigingscampagne en toont de logo’s van de Postgiro-RPS én de Postbank.
1986. De zittende leeuw van de Postgiro-Rijkspostspaarbank wordt vervangen door de liggende leeuw van de Postbank.
2008. De Postbank en ING fuseren volledig tot één merk.
In 1989 fuseert de Postbank met de NMB en in 1991 wordt de ING Bank opgericht door de NMB-Postbank Groep en Nationale Nederlanden. ING gebruikt vanaf de oprichting hetzelfde logo als dat van de Postbank, alleen dan in het oranje. Dit logo wordt nu nog gebruikt. Vanaf 2000 volgt de Postbank een nieuwe huisstijl met een nieuw logo, waarin alleen de kop van de leeuw overblijft. Beide logo’s zijn in het affiche (afb.4) te zien, waarin de volledige fusie van 2008 wordt aangekondigd. Hierbij gaan de Postbank en ING volledig samen tot ING en blijft de liggende oranje leeuw in gebruik.
(Imke Joling, stagiaire Bedrijfshistorisch Archief ING)